Limburgse stroop

IV. De stroopstokers van het SFPLS

Inleiding

Het Slow Food Presidium Limburgse Stroop, juridisch aangesloten bij de Stichting Slow Food Euregio Maas-Rijn, is officieel in 2010 gestart door de stroopstokers Coen Eggen, Roy Eussen, Hans Franssen en Mart Vandewall. Henk Hoogakker was en is coördinator/ voorzitter. Leo Eussen, Rik en Annemarie Steinschuld- Franssen en Magiel Vandewall waren toen nog geen lid.

De leden van het Presidium willen het traditionele, ambachtelijk stroopstoken en de goede smaak van het product behouden. In lijn hiermee is het afgeleide doel de oude hoogstamfruitrassen en boomgaarden te behouden en hun sociaal-maatschappelijke en agrarische rol in het cultuurlandschap te versterken.

Het Presidium is in mei 2007 begonnen, mede op initiatief van Slow Food Limburg, aan een productieprotocol voor het stoken van Limburgse Stroop. Hieraan voorafgaand was de Limburgse Stroop al in 1998 opgenomen in een inventarisatie naar traditionele streekproducten in Nederland en in 2004 opgenomen in de Ark van de Smaak van Slow Food Internationaal.

Het Presidium in 2019

Achterste rij v.l.n.r.:

  • Rik Steinschuld
  • Hans Franssen
  • Magiel Vandewall
  • Leo Eussen
  • Mart Vandewall
  • Coen Eggen

Voorste rij v.l.n.r.:

  • Henk Hoogakker
  • Annemarie Steinschuld-Franssen
  • Roy Eusssen

Familie Vandewall

Midden jaren zeventig van de vorige eeuw komt Mart Vandewall via de wereldwijde milieu-activistische bewegingen in contact met de inspirerende praktische aanpak in Italië. Die beweging in Noord-Italië, met haar optimistische en praktische insteek, was voor Mart en Maria Vandewall een extra stimulans om hun biologisch teeltbedrijf in Eckelrade door te zetten. Ze verzamelden vanaf 1975 fruit van vervallen hoogstamgaarden en lieten dat in de Voerstreek, net over de grens, tot stroop verwerken door Aloïs Wiertz.

Enkele jaren eerder was Mart al in contact gekomen met Pierre Deckers, de laatste porsjer in Zuid Limburg. Pierre, die toen al op leeftijd was, heeft hem toen veel verteld over zijn ambacht. De praktijk van het stroopstoken heeft Mart eind jaren zeventig geleerd bij Aloïs Wiertz, gedurende een aantal stookseizoenen.

Coen Eggen en de Vereniging Ambachshoes

Toen vanaf de late jaren zestig de interesse in vakwerkbouw toenam, bleek de kennis over dit historische bouwprincipe vrijwel afwezig te zijn. Dat had tot gevolg dat er toen meer kapot is gemaakt dan gerestaureerd, ook bij rijksmonumenten. Een aantal mensen, dat bezig was met restauraties van vakwerkhuizen, bouwde zo zelf een hoop expertise op. Zij besloten in 1974 tot de oprichting van de Vereniging Ambachshoes, vereniging tot behoud van het oude ambacht.

In het begin was er vooral aandacht voor bouwambachten. Coen Eggen, die sinds 1976 voorzitter is, werkt daarnaast ook al jaren mee aan een Woordenboek van Limburgse Dialecten. In zijn zoektocht naar oorspronkelijke woorden, kwam Koen uit bij oude ambachten, die dreigden te verdwijnen. De bevragingen van oude vaklieden leidde o.m. naar Pierre Deckers in Banholt, die de laatste nog actieve stroopstoker van Limburg bleek te zijn. Dat was de reden voor Coen Eggen om bij hem in 1974 actief in de leer te gaan.

  • De Vereniging Ambachshoes had in de tussentijd ook besloten een proefproject op te zetten in de vorm van het met oude technieken herbouwen van enkele vakwerkschuurtjes. Tegelijkertijd was duidelijk dat Deckers er echt mee ging stoppen, waardoor een zinnig, te behouden ambacht verloren leek te gaan. Pierre Deckers was bereid een van zijn twee installaties over te doen. De volgende stap was het combineren van de herbouw van de twee schuurtjes met een stroopstokerij: de logische combinatie van materieel en immaterieel erfgoed!

    In 1982 werd begonnen met het saneren van de twee verworven houtskeletten en werden in Honthem die twee gebouwtjes gecombineerd tot een heuse stroopstokerij. In 1986 stookten leden van het Ambachtshoes daar de eerste stroop. Sindsdien stoken ze daar elk jaar met een kleine, maar bijzondere en smaakvolle opbrengst met één ketel.

    Eén probleem is in al die jaren wel steeds nijpender geworden en dat is het vinden van voldoende onbespoten hoogstamfruit. Veel fruitweiden worden opgekocht door boeren die aan uitbreiding toe zijn en daarvoor kale grond nodig hebben. Zo zijn de laatste jaren enkele belangrijke fruitweiden verloren gegaan. Link naar verslag bijeenkomst

Familie Franssen- Kerckhoffs en Steinschuld-Franssen

De motivatie voor Hans en Julienne Franssen om te beginnen met stroop stoken op de Koulen in Klimmen heeft twee achtergronden:

  • De achtergrond van Hans en zijn vrouw Julienne, beiden stammend uit boerengezinnen: bij Julienne een fruitteeltbedrijf in Bemelen, in het geval van Hans een authentiek gemengd bedrijf, met koeien, akkers, kippen, varkens en (hoogstam-) fruit.
  • Een fysieke uitlaatklep als tegenwicht voor de meer regelende taken in Hans’ werkzaamheden bij DSM.